پاک کردن خونه و آسیب آن به محیط زیست و طبیعت

پاک کردن با مواد شوینده باعث آسیبهایی به محیط زیست میشود

    یکی از پرکاربردترین مواد در این روزها مواد شوینده، سفید کننده و ضد عفونی کننده هستند که همه برای شستشو و نظافت وسایل به آنها نیاز دارند.این مواد با توجه به ترکیبات موجود در خود در صورت استفاده می‌توانند پاکیزگی را به ارمغان بیاورند. ولی در عین حال اگر در مصرف آن‌ها ملاحظات خاصی انجام نشود می‌تواند به همان اندازه برای فرد و محیط مضر باشند.

    طبق بررسی‌های انجام شده استفاده بی رویه از محصولات شوینده و پاک کننده یکی از عوامل مهم خطرساز محیط زیست و به خصوص منابع آب است که به صورت غیرمستقیم سلامت افراد را در معرض خطر قرار می‌دهد.

 

    و حالا چند سال مطرح شده در رابطه با تاثیرات مواد شوینده بر روی محیط زیست را پاسخ می دهیم.

 

چرا استفاده بهینه از مواد شوینده، در چند سال اخیر تا این حد مورد توجه قرار گرفته است؟

در واقع شوینده‌ها به دلیل ساختار ویژه مولکولی خود دارای ویژگی‌های خاصی هستند که همین ویژگی‌ها باعث خاصیت شویندگی‌ آنها می‌شود. این مولکول‌ها از یک طرف در آب و از طرف دیگر، در چربی قابل حل هستند، یعنی این مواد از یک سو چربی را در خود حل می‌کنند و از سوی دیگر، خود در آب حل می‌شوند. به این ترتیب، با عمل شستشو، ترکیبات مواد شوینده که بخش عمده آنها کربن، گوگرد و نیتروژن است،‌ به صورت محلول وارد‌ آب می‏شوند و این آب دیگر دارای خواص قبلی خود نیست.

 

با توجه به حجم بالای آب در کره زمین آیا این مساله می‌تواند نگران‌کننده باشد؟

این درست است که بخش عمده‌ای از سطح کره زمین را آب فرا گرفته، اما فقط بخش کوچکی از این آب برای مصارفی مثل شرب، کشاورزی و صنعت قابل استفاده است، مثلا در کشور ما از حدود 400 میلیارد مترمکعب آبی که به صورت بارش‌های جوی سالیانه به زمین می‌رسد، تنها حدود صد میلیارد متر مکعب آن قابل بازیافت و استفاده است. پس به این ترتیب اهمیت منابع آب - چه آب‌های جاری و چه سفره‌های زیرزمینی- مشخص می‌شود.

 

درباره تاثیر شوینده‌ها بر محیط زیست بیشتر توضیح دهید؟

مواد شوینده، سفیدکننده و پاک‌کننده با فرمول مولکولی خاص خود به صورت محلول در آب، وارد سیستم پساب خانگی می‌شوند. با توجه به اینکه در شهری مثل تهران سیستم فاضلاب وجود ندارد، این پساب از طریق چاه‌های فاضلاب به طور مستقیم وارد منابع محدود آب زیرزمینی می‌شود و این منابع را به مواد شیمیایی که عمدتا کربن، گوگرد، هالوژن‌ها و نیتروژن هستند آلوده می‌کند. از طرف دیگر این مواد شیمیایی در محیط آبی، بستر مناسبی برای ایجاد ترکیبات جدید دارند و ترکیباتی مثل هالوآلکان‌ها را به وجود می‌آورند و باز کیفیت آب را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

 

این آلودگی‌ها چه تاثیری بر سلامت انسان دارند؟

در بسیاری از مناطق، از منابع آب زیرزمینی برای شرب استفاده می‌شود. ازت و ترکیبات نیتروژن در درازمدت باعث بروز سرطان‌های گوناگون در انسان می‌شود. به علاوه این مواد در کوتاه‌مدت هم موجب مسمومیت‌های مختلف می‌شوند.

وجود ترکیبات نیتروژن به میزان بالا در آب حتی در کودکان به مرگ منجر می‌شود. این نوع مسمومیت به دلیل بروز رنگ کبود در پوست به "نشانگان مرگ آبی" موسوم است.

ترکیباتی که از طریق شوینده‌ها وارد منابع آب زیرزمینی می‌شوند، به طور غیرمستقیم هم بر سلامت انسان تاثیر می‌گذارند. وجود برخی ترکیبات کربنی در این آب‌ها باعث ازدیاد گونه‌های علف‌های هرز در زمین‌های زراعی می‌شود.

از موارد دیگر در این مورد می‌توان به افزایش میزان گوگرد و ازت در محصولات کشاورزی اشاره کرد که کیفیت این محصولات را کاهش می‌دهد. وجود این مواد در محصولات کشاورزی باعث آسیب به انسان می‌شود. به علاوه یکی از فاکتورهای مورد ارزیابی کشورهای مختلف در واردات محصولات کشاورزی، میزان ازت و گوگرد در محصولات است و این مساله باعث زیان‌های اقتصادی نیز می‌شود.

 

و نکته آخر؟

به نظر من استفاده بی‌رویه از مواد شوینده و پاک‌کننده اگر چه در ظاهر کمک به سلامت و پاکیزگی است، ولی اگر کمی عمیق‌تر نگاه کنیم خواهیم دید که پساب‌های حاصل از این مواد در چرخه‌های کوتاه یا بلند مجددا وارد سیستم زندگی ما می‌شوند و سلامت افراد را به خطر می‌اندازند.